GREGORIUS VII EPISTOLA XVII. (Anno 1078.)
Significat se, temperantiam potius quam rigorem canonum secutum, causas episcoporum Franciae et Burgundiae discussisse, et cum singulis mitius egisse; praecipue vero cum Manasse Remensi archiepiscopo, cujus etiam juramenti exemplar adjicit.
GREGORIUS episcopus, servus servorum Dei.
Quia consuetudo sanctae Romanae Ecclesiae, cui Deo auctore licet indigni deservimus, est quaedam tolerare, quaedam etiam dissimulare, discretionis temperantiam potius quam rigorem canonum sequentes, causas episcoporum Franciae atque Burgundiae, qui suspensi seu damnati a legato nostro Hugone Diensi episcopo fuerant, non sine gravi labore discussimus. Denique Manassem Remensem archiepiscopum, qui in multis accusatus fuerat, seseque a synodis, ad quas Hugo Diensis episcopus eum invitavit, subtraxerat, quia sententia super eum data non Romanae Ecclesiae gravitate et solita mansuetudine videbatur, in proprium gradum officium que restituimus, ea quidem ratione ut supra corpus sancti Petri juraret hoc modo:
«Ego Manasses Remensis archiepiscopus pro superbia non dimisi quod non venerim ad synodum Augustodunensem, ad quam me Diensis episcopus vocavit. Si vocatus nuntio vel litteris apostolicae sedis fuero, nullo malo ingenio et nulla fraude me subtraham, sed veniens diffinitioni et judicio hujus Ecclesiae fideliter obediam. Quod si domino papae Gregorio vel successori suo placuerit me de objectis ante legatum suum respondere, idem per omnia faciam. Thesauros autem, ornamenta, et praedia Remensis Ecclesiae mihi commissae ad honorem ipsius Ecclesiae fideliter tractabo, et ad resistendum justitiae ea non abalienabo.»
Hugoni quoque Bisuntino archiepiscopo, quia litterae quibus invitabatur ad synodum a clericis suis retentae et non sibi ostensae fuerant, suspenso in eadem synodo episcopale officium reddidimus, hac conditione quod debeat se de objectis coram legato nostro, si ei visum fuerit, cum suffraganeis aut convicinis episcopis expurgare. Richerio vero Senonensi archiepiscopo interdictum reddimus officium. Promisit enim in manu nostra quod, sive per se sive per nuntium suum, causam, pro qua ad synodum praefati legati nostri non venit, coram eodem legato debeat exponere, et in negotiis ecclesiasticis pro posse suo consilium et auxilium fideliter et humiliter sibi impendere, ejusque animum placare. Gotefredus autem Carnotensis episcopus, quia non invitatus et absens judicatus fuerat, episcopali officio a nobis restitutus est; hoc quidem tenore quod causa sua ante legatum nostrum debeat retractari atque diffiniri. Richardus Biturigensis archiepiscopus, quia irato animo, et non synodali judicio, dimisit Ecclesiam suam, virgam et annulum recepit, promittens se de objectis coram legato nostro satisfacere. Rodulphus Turonensis archiepiscopus, quia legales accusatores non habuit, sacerdotali et episcopali officio restitutus est, etiam episcopis qui eum accusaverant, ab accusatione deficientibus, et quia causa sua ab antecessore nostro beatae memoriae Alexandro retractata et determinata fuerat, videbatur quod non sine certa accusatione deberet retractari. Nobis tamen visum fuit quod legatus noster cum legato Diensis episcopi Turonis debeat proficisci, et convocare omnes suffraganeos episcopos, nec non clerum et populum, et ex parte beati Petri illos commonere ut qualiter electus fuerit vel ordinatus veraciter profiteatur: ut, si claruerit eum de objectis innocentem esse, quaestio accusationis suae omnino deinceps sopiatur. Sin autem certissime, et unde dubitari non possit contra eum testimonium datum fuerit, canonica sententia feriatur.
Actum Romae septimo [VI] Idus Martii, indictione prima.